Nowelizacja prawa autorskiego – co się zmieniło dla twórców?

W dniu 20 września 2024 r. obowiązywać zaczęły znowelizowane wersje ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,  ustawy z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz ustawy z 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Zmiany w prawie mają głęboki wpływ na sposób, w jaki twórcy i przedsiębiorstwa z branży technologicznej mogą chronić i monetyzować swoje dzieła w erze cyfrowej.

Kontekst zmian

Nowelizacje ustaw są odpowiedzią na dynamiczne zmiany w technologiach cyfrowych i konieczność dostosowania krajowych regulacji do standardów dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 17 kwietnia 2019 r. – dyrektywy 2019/789, zwanej dyrektywą SATCAB II oraz dyrektywy 2019/790, zwanej dyrektywą Digital Single Market (DSM).

Obie dyrektywy dotyczą prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz rozpowszechniania transmisji prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne, m.in. transmisji online. Ustawodawca, kierując się dyrektywami SATCAB II i DSM podjął kroki w celu zharmonizowania przepisów dotyczących prawa autorskiego z obowiązującymi standardami europejskimi.

Sprawdź również: Przeniesienie praw autorskich do przyszłych utworów w IT

Zamów wzory umów IT!

Kluczowe zmiany w nowelizacji

Niezbywalne prawo do wynagrodzenia

Nowelizacja wprowadza niezbywalne prawo twórców i wykonawców do otrzymywania wynagrodzenia za korzystanie z ich dzieł w Internecie. Obejmuje to różne formy dystrybucji cyfrowej, takie jak streaming wideo i muzyki, gry wideo oraz inne treści cyfrowe udostępniane na żądanie. Jest to szczególnie istotne dla twórców w branży IT, którzy specjalizują się w produkcji treści zdigitalizowanych, takich jak oprogramowanie, gry komputerowe czy multimedia.

Prawo do informacji

Twórcy będą mieli prawo do regularnego otrzymywania informacji od tych, którzy korzystają z ich dzieł, na temat sposobu używania ich utworów. Ta przejrzystość jest kluczowa w umożliwieniu twórcom monitorowania eksploatacji swoich dzieł i odpowiedniego zarządzania swoimi prawami. Dotyczy to szczególnie zastosowań, w których dzieła są często licencjonowane na różne sposoby, przykładowo w przypadku oprogramowania czy treści cyfrowych.

Rozszerzona odpowiedzialność platform cyfrowych

Platformy takie jak YouTube, Spotify czy Netflix, będą musiały uzyskać odpowiednie licencje na udostępniane treści, co ma zapewnić, że twórcy otrzymają adekwatne wynagrodzenia. Platformy te będą zobowiązane do uzyskania licencji od uprawnionych twórców przed udostępnieniem ich dzieł, co ma na celu zapewnienie, że prawa autorskie są przestrzegane. Platformy będą również musiały weryfikować zgłoszone treści pod kątem potencjalnych naruszeń praw autorskich.

Zmiany w licencjonowaniu

Nowe przepisy ułatwiają udzielanie licencji na korzystanie z utworów i przedmiotów praw pokrewnych, szczególnie w kontekście usług online. Powyższe obejmuje również możliwość łatwiejszego uzyskania zgód na ponowne wykorzystanie treści, które nie są już dostępne komercyjnie, ale nadal podlegają ochronie prawnej, co ma szczególne znaczenie dla archiwizacji treści cyfrowych i dostępu do dziedzictwa kulturowego.

Zasady dotyczące eksploracji danych i tekstu

Nowelizacja wprowadza specjalne przepisy dotyczące “eksploracji danych i tekstu”, które umożliwiają automatyczne analizowanie treści w celach naukowych i badawczych bez naruszania praw autorskich. Jest to ważne dla niektórych przedsiębiorców z sektora IT, którzy wykorzystują te techniki do rozwoju sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego.

Skutki zmian dla rynku IT i cyfrowego

Nowelizacja ma daleko idące konsekwencje dla całego sektora IT, który coraz częściej opiera swoje modele biznesowe na treściach cyfrowych i ich dystrybucji. Przykładowo start-upy technologiczne mogą oczekiwać, że ochrona ich innowacji będzie bardziej efektywna, co jest kluczowe dla zachęcania do inwestycji i rozwoju nowych technologii. Twórcy zaś oprogramowania zyskują jasne i egzekwowalne prawa do swoich dzieł, co może zachęcić do tworzenia bardziej zaawansowanych i innowacyjnych rozwiązań.

Globalne trendy i przyszłość prawa autorskiego

Globalne trendy w prawie autorskim wskazują na zwiększanie ochrony twórców w kontekście cyfrowym. Polska nowelizacja jest częścią szerszego ruchu mającego na celu dostosowanie przepisów prawnych do realiów gospodarki opartej na wiedzy i cyfryzacji. W przyszłości można oczekiwać dalszych zmian, które będą starały się równoważyć prawa twórców z potrzebami konsumentów oraz technologicznymi innowacjami.

Prawo autorskie w branży IT – Kancelaria Linke Kulicki

Nowelizacja prawa autorskiego to znaczący krok naprzód dla ochrony praw twórców w Polsce. Dla przedsiębiorców z branży IT, zmiany otwierają nowe możliwości oraz przewidują solidniejszą ochronę ich intelektualnych i finansowych inwestycji. Kancelaria Linke Kulicki (https://linkekulicki.pl) oferuje kompleksowe wsparcie prawne na rzecz software house’ów i firm IT w zakresie prawa autorskiego i praw pokrewnych. Dzięki naszej pomocy możesz czuć się bezpiecznie!

Potrzebujesz wsparcia prawnika IT? Napisz do mnie!