Prosta spółka akcyjna. Najlepsza forma prawna dla software house’u?

Wiele przedsiębiorstw operujących w sektorze nowych technologii, jak software house’y czy FinTechy zaczynało swój biznes jako niewielkie startupy posiadające głównie know-how założycieli, ale niewielki majątek. Jednak nawet startup wchodząc na rynek musi wybrać formę organizacyjnoprawną pod jaką będzie występował w obrocie. Czy prosta spółka akcyjna, którą polscy przedsiębiorcy mogą zakładać od 1 lipca 2021 roku sprawdzi się w przypadku software house’u?

Czym jest prosta spółka akcyjna?

Prosta spółka akcyjna jest osobą prawną, której zasady działania zostały uregulowane w kodeksie spółek handlowych. Oferuje większą elastyczność funkcjonowania, ale jednocześnie można znacznie szybciej ją założyć i prowadzić mniejszym nakładem środków niż klasyczną spółkę akcyjną. PSA może być założona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Nie może jej utworzyć wyłącznie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Podobnie jak spółka akcyjna, również PSA dysponuje podmiotowością i osobowością prawną. Oznacza to, że jest samodzielnym uczestnikiem rynku działającym za pośrednictwem swoich organów. Sama we własnym imieniu nabywa prawa i zaciąga zobowiązania. Za zobowiązania prostej spółki akcyjnej mogą odpowiadać członkowie zarządu, dyrektorzy lub likwidatorzy, ale nigdy akcjonariusze. Osoby będące w posiadaniu akcji są zobowiązane wyłącznie do świadczeń określonych w umowie spółki.

Sprawdź: Zalety prowadzenia spółki IT w Polsce, o których musisz wiedzieć

Zamów wzory umów IT!

Zalety i wady prostej spółki akcyjnej

Prosta spółka akcyjna została zaprojektowana właśnie z myślą o początkujących przedsiębiorcach, którzy nie dysponują jeszcze zapasami kapitału. Co sprawia, że będzie ona dobrym wyborem dla biznesów bazujących na umiejętnościach, jak ma to miejsce m.in. w obszarze IT?

• Do założenia spółki wystarczy 1 zł kapitału, więc nie ma potrzeby szukania wspólników, którzy wesprą przedsiębiorcę finansowo, ale ich udział w merytorycznym rozwoju biznesy będzie niewielki lub wręcz żaden;
• brak hermetycznej struktury w spółce, możliwość ustanowienia jednej rady dyrektorów zamiast zarządu i rady nadzorczej, brak konieczności powoływania rady nadzorczej;
• możliwość pokrycia akcji wkładami niepieniężnymi, w tym pracą i usługami;
• aż 3 lata na wniesienie zadeklarowanych wkładów do spółki, co daje czas na rozwój biznesu;
• mniej formalności przy zwoływaniu zgromadzeń akcjonariuszy z uwagi na możliwość organizacji ich online.

Warto wspomnieć, że w prostej spółce akcyjnej istnieje możliwość oderwania udziału w zyskach spółki od ilości posiadanych akcji, a nawet wypłaty części kapitału zakładowego obok lub zamiast dywidendy. Kodeks spółek handlowych przewiduje też akcje założycielskie chronione przed „rozwodnieniem” oraz możliwość bardzo elastycznego określania uprzywilejowania wynikającego z akcji.

Już na pierwszy rzut oka widać, że regulacja PSA jest bardziej liberalna niż spółka akcyjna, ale nie oznacza to, że należy wybierać ją bez zastrzeżeń. Obowiązujące przepisy nakazują tworzenie rezerw finansowych odpowiadających 8% zysku spółki do czasu osiągnięcia określonego w ustawie pułapu. PSA jest pozbawiona możliwości wejścia na parkiet giełdowy, choć oczywiście zawsze można ją przekształcić. Dodatkowo trzeba zadbać o umiejętne sformułowanie umowy spółki, aby nie doprowadzić do sytuacji, kiedy pojawi się trzystopniowe (a nie jak w pozostałych spółkach kapitałowych dwustopniowe) opodatkowanie.

Wybór prostej spółki akcyjnej dla software house’u wydaje się logiczny w sytuacji, kiedy akcjonariusze oczekują mało sformalizowanego i elastycznego rozwiązania stwarzającego możliwości dynamicznego rozwoju.

Sprawdź również: Jak założyć dochodowy software house? Pamiętaj o tych kwestiach!

Jak założyć prostą spółkę akcyjną krok po kroku?

Założenie prostej spółki akcyjnej jest możliwe na dwa sposoby – poprzez system S24 (całkowicie online) oraz w klasycznej formie z pomocą notariusza (z wykorzystaniem portalu PSA). Pierwszy sposób jest prostszy i tańszy, ale oferuje mniej możliwości modyfikacji umowy spółki. W zależności od oczekiwań założycieli lepsza może być więc jedna lub druga metoda. Proces tworzenia prostej spółki akcyjnej składa się z kilku etapów.

Zawarcie umowy prostej spółki akcyjnej

Treść umowy PSA została wskazana w art. 300⁵ k.s.h. i obejmuje:

• firmę i siedzibę spółki;
• przedmiot działalności spółki;
• liczbę, serie i numery akcji, związane z nimi uprzywilejowanie, akcjonariuszy obejmujących poszczególne akcje oraz cenę emisyjną akcji;
• jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – przedmiot tych wkładów,
• serie i numery akcji obejmowanych za wkłady niepieniężne oraz akcjonariuszy, którzy obejmują te akcje;
• jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest świadczenie pracy lub usług – także rodzaj i czas świadczenia pracy lub usług;
• organy spółki;
• liczbę członków zarządu i rady nadzorczej, jeżeli została ustanowiona, albo co najmniej minimalną i maksymalną liczbę członków tych organów;
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Z chwilą zawarcie umowy powstaje PSA w organizacji. Może ona samodzielne funkcjonować w obrocie, ale jest uznawana za ułomną osobę prawną.

Powołanie organów prostej spółki akcyjnej

Jedynym obligatoryjnym organem w PSA jest walne zgromadzenie akcjonariuszy oraz organ wykonawczy. Rada nadzorcza może zostać powołana, jeżeli umowa tak stanowi, ale nie jest to ustawowy obowiązek. Organem wykonawczym może być zarząd albo rada dyrektorów. Rada dyrektorów pełni specyficzną funkcję, łącząc w sobie kompetencje zarządu i rady nadzorczej. Istnieje też możliwość powołania dyrektorów wykonawczych oraz niewykonawczych niezależnie od rady nadzorczej. Duża swoboda w zakresie obsadzania stanowisk w organach pozwala na dopasowanie kształtu spółki do potrzeb założycieli.

Kto odpowiada za zobowiązania PSA?

Odpowiedzialność za zobowiązania PSA mogą ponosić zarówno członkowie zarządu, jak i dyrektorzy, przy czym ustawodawca zastosował w przypadku tej osoby prawnej tzw. Business Judgement Rule wyrażoną w art. 300¹²⁵ k.s.h. Zakłada ona, że członek organu nie narusza należytej staranności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione.

Jest to dużo łagodniejsza odpowiedzialność niż w przypadku spółki z o.o., którą w dużym uproszczeniu można sprowadzić do podejmowania decyzji na podstawie racjonalnych przesłanek.

Wniesienie wkładów na kapitał akcyjny. Struktura majątkowa PSA

Kolejnym krokiem jest wniesienie wkładów na pokrycie kapitału akcyjnego w wysokości minimum 1 zł. Należy zaznaczyć, że kapitał akcyjny jest oderwany w tym przypadku od kapitału zakładowego. Nie dzieli się na akcje i nie ma wartości nominalnej, ale w pewnym stopniu odzwierciedla „siły” poszczególnych akcjonariuszy. Wysokość kapitału akcyjnego nie jest określana w umowie spółki. Jego zmiana zasadniczo nie powoduje konieczności zmiany umowy.

Zgłoszenie PSA do Krajowego Rejestru Sądowego

Ostatnim etapem tworzenia prostej spółki akcyjnej jest złożenie wniosku o jej zarejestrowanie w KRS w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki. Do zgłoszenia w systemie PRS należy załączyć szereg dokumentów, w tym m.in.:

• umowę spółki;
• oświadczenie wszystkich członków zarządu o wysokości kapitału akcyjnego, ustalonej na podstawie sumy wartości wniesionych wkładów, przeznaczonych na kapitał akcyjny;
• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie akcji zostały wniesione w części przewidzianej w umowie spółki.

Z chwilą wpisu spółki do rejestru powstaje prosta spółka akcyjna w organizacji. Należy pamiętać, aby zawrzeć też umowę z podmiotem prowadzącym rejestr akcjonariuszy.

Zakładanie i obsługa prostych spółek akcyjnych – Kancelaria Linke Kulicki

Według stanu na lipiec 2023 r. zarejestrowano niespełna 1800 prostych spółek akcyjnych. To niewiele w porównaniu z innymi formami prowadzenia działalności gospodarczej. Wahania przedsiębiorców mogą wynikać z niezrozumienia specyfiki PSA, która jest świetnym rozwiązaniem m.in. dla startupów z branży nowych technologii.

Kancelaria Linke Kulicki oferuje kompleksowe wsparcie na etapie tworzenia i obsługi prawnej prostej spółki akcyjnej. Nasi prawnicy przygotują umowę spółki oraz pozostałe dokumenty, a także zadbają, aby osoba prawna działała w zgodzie z prawem.

Potrzebujesz wsparcia prawnika IT? Napisz do mnie!