Elementy gry komputerowej a prawa pokrewne

W poprzednim artykule omówiłam szczególne rodzaje utworów, które mogą być umieszczone w grze. Jak wspominałam, istnieje możliwość wykorzystania w grze także innych niż utwór dóbr intelektualnych, które są chronione przez prawo. Prawa pokrewne obejmują kilka kategorii praw chroniących inne niż utwory dobra intelektualne. Do takich dóbr należą m.in. artystyczne wykonania, wideogramy czy fonogramy.

Artystyczne wykonanie

Przez artystyczne wykonanie będziemy rozumieli wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej. Jak łatwo się domyślić, istnienie artystycznego wykonania jest zatem uzależnione od istnienia utworu lub wspomnianego dzieła sztuki ludowej. Nie jest jednak wykluczone, że artystyczne wykonanie będzie powstawało jednocześnie z utworem. Jednym z przykładów wykorzystania artystycznego wykonania w grze jest odegranie dialogów przez aktorów, którzy dokonują w ten sposób użyczenia swojego głosu, jak ma to miejsce w wielu grach. We wspomnianym przeze mnie już Wiedźminie 3 polską wersję językową wzbogacili tacy aktorzy jak chociażby Jacek Rozenek jako Geralt, Anna Cieślak jako Ciri czy Tomasz Dedek jako Baron.

Artystyczne wykonanie w grze może pojawić się także w ramach ścieżki dźwiękowej pod postacią wykonania utworów muzycznych.

Kolejnym przykładem artystycznego wykonania umieszczonego w grze jest odgrywanie roli postaci z gry przez aktorów z wykorzystaniem technologii Motion Capture, o której wspominałam w poprzednim artykule, przytaczając przykład gry Death Stranding. W tej samej kategorii znajdziemy oczywiście grę Cyberpunk 2077, gdzie w rolę Johnny’ego Silverhanda wcielił się Keanu Reeves. Dla lepszego zrozumienia relacji pomiędzy utworem a artystycznym wykonaniem sięgnijmy do przykładu kilkukrotnie przywoływanej już przeze mnie gry Death Stranding. Gdyby przyjąć sytuację, iż powstałaby kolejna wersja gry, w której w rolę głównego bohatera, Sama Bridgesa wcieliłby się inny aktor niż Norman Reedus, lecz zarówno postać, scenariusz, jak i dialogi nie uległyby zmianie, a w rzeczywistości zmieniłby się tylko wykonawca roli – mielibyśmy do czynienia z tym samym utworem, w oparciu o który wykonywana jest rola. Jednocześnie jednak mielibyśmy dwa różne artystyczne wykonania. Każdy z tych utworów mógłby podlegać odrębnej ochronie.

Sprawdź również: Elementy gry komputerowej podlegające ochronie prawnoautorskiej

Fonogram

Oprócz artystycznego wykonania za prawo pokrewne uznamy fonogram. Zgodnie z definicją zamieszczoną w art. 94 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: „Fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych.” Powyższe prowadzi nas do wniosku, iż pod pojęciem fonogramu będzie mieściło się wiele grup nagrań dźwięków. Istotne jest jednak to, że nie ma konieczności, aby dźwięki te spełniały wymogi utworu. Nie muszą być zatem rezultatem oryginalnej i twórczej pracy człowieka. Za fonogram uznamy zatem zarówno efekty dźwiękowe nagrane na potrzeby gry, jak i piosenki. Wymogiem stawianym przed fonogramem jest jednak utrwalenie, czyli rejestracja na jakimkolwiek nośniku.

Wideogram

Kolejnym prawem pokrewnym jest wideogram, który obejmuje pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku. Co istotne, nie ma wymogu, aby wideogram był utworem audiowizualnym.

Pozostałe elementy gry komputerowej

Wizerunek

Wizerunek należy do kategorii dóbr osobistych, obejmując cechy indywidualne człowieka, pozwalające na rozpoznanie go. Co istotne, wbrew powszechnemu rozumieniu, wizerunek nie ogranicza się wyłącznie do twarzy człowieka, lecz obejmuje całą postać. Na wizerunek składają się m.in. takie cechy jak sylwetka, rysy twarzy, poszczególne cechy związane z daną osobą, jak tatuaże czy nawet gesty danej osoby. Sporne natomiast jest to, czy na wizerunek składa się również głos danej osoby. W mojej ocenie tak, ponieważ często sam głos pozwala nam na rozpoznanie danej osoby. Ważne jest jednak, aby wizerunek człowieka nie był mylony z „wizerunkiem” postaci, w którą wciela się dany człowiek w czasie artystycznego wykonania. Wbrew opinii publicznej, Kit Harrington i Jon Snow z Gry o Tron to dwie niezależne osoby – pierwsza istnieje w rzeczywistości, zaś druga należy do świata fantastyki.

Podkreślenia wymaga, iż wizerunek nie powinien być utożsamiany z nośnikiem, na którym go utrwalono, na przykład fotografią.

Wizerunek jest często wykorzystywany w ramach gier komputerowych. Widoczne jest to chociażby w grach o tematyce sportowej, jak EA SPORTS FC (dawna FIFA) czy NBA. Serie wspomnianych gier wykorzystują wizerunki prawdziwych sportowców, ale również rzeczywiste informacje z nimi powiązane, jak ich nazwiska, imiona i inne dane dotyczące wspomnianych osób.

Znaki towarowe

Obok ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, występuje także ustawa prawo własności przemysłowej, która reguluje kwestie znaków towarowych. Znaki towarowe są istotne z perspektywy ochrony nazwy studia czy samej gry. Możliwe jest również pojawienie się konkretnych znaków towarowych w treści samej gry. Tematykę tę rozwinę w artykule poświęconym znakom towarowym. Ważne, aby na tym etapie pamiętać, iż jest to ważny element budowania marki i rozpoznawalności gry.

Sprawdź również: Status prawny gier komputerowych – czy istnieją przepisy chroniące twórców gier?

GameDev – Obsługa Prawna – Kancelaria After Legal

Jak widzisz, elementów, które mogą pojawić się w grach jest wiele – począwszy od utworów po znaki towarowe. Lista zaproponowanych przeze mnie elementów nie jest wyczerpująca. Jest to jednak dobry początek, aby ustalić, na co zwracać uwagę, gdy tworzysz grę komputerową. Zrozumienie tych zasad pozwala nie tylko skutecznie chronić własne projekty, ale także uniknąć potencjalnych sporów dotyczących praw autorskich. Jako kancelaria specjalizująca się w obsłudze branży IT, w tym gamedevu, pomagamy twórcom gier w zabezpieczaniu ich interesów i ochronie własności intelektualnej. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy wesprzeć Twój projekt.

Prowadzisz studio Gamedev i potrzebujesz wsparcia prawnika? Napisz do mnie!