Praca na kilka ,,etatów” B2B w branży IT

W ostatnim czasie coraz popularniejsza staje się jednoczesna praca na kilka ,,etatów” (overemployed). Trend ten przybrał na sile w związku z coraz większym zapotrzebowaniem na wysoko wykwalifikowanych specjalistów oraz w związku z pandemią covid-19, która w jeszcze większym stopniu upowszechniła pracę zdalną. Praca na kilka etatów jednocześnie może jednak rodzić sporo ryzyk prawnych. Z mojego artykułu dowiesz się, na jakie aspekty prawne należy zwrócić szczególną uwagę przy pracy na kilka etatów w ramach umów b2b.

Overemployment w branży IT

Zacznijmy od wskazania, że praca na kilka etatów może przybrać formę klasycznego freelancingu, lub overemploymentu czyli dwóch lub więcej kolidujących (i zazwyczaj pełnoetatowych) prac wykonywanych równocześnie i zwykle w tajemnicy przed głównym pracodawcą. Zazwyczaj są one wykonywane na podstawie umów B2B, które redukują koszty związane z zatrudnieniem, dotyczące m. in. z wysokością składek na ubezpieczenie społeczne oraz kosztami „pracodawcy”. Poniżej wyjaśniam, którym zagadnieniom prawnym powinieneś poświęcić najwięcej uwagi.

* Słowo „pracodawca” wziąłem w cudzysłów nieprzypadkowo. Należy pamiętać, że osoba świadcząca usługi na podstawie umowy b2b nie jest pracownikiem w myśl kodeksu pracy w związku z brakiem nawiązania stosunku pracy. Zaznaczmy jednak od razu, że decydująca nie jest nazwa samej umowy a jej postanowienia – stosunek nawiązany mocą umowy B2B, posiadającej istotne cechy stosunku pracy będzie tak naprawdę stosunkiem pracy w myśl postanowień kodeksu pracy.

Zamów wzór umowy współpracy na usługi programistyczne!

Zakaz konkurencji

W pierwszej kolejności należy się skupić na kwestiach związanych z zakazem konkurencji. Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę na zakres zakazu konkurencji tj. jakie działania zostaną zakwalifikowane jako łamiące zakaz konkurencji.

O ile w przypadku umowy o pracę w ramach której mieści się stosunek pracy, z mocy ustawy, w braku odmiennych postanowień w umowie, zakaz konkurencji obowiązuje obejmując prowadzenie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną (oczywiście indywidualnie należy rozpatrywać co stanowi działalność konkurencyjną), o tyle w przypadku umów B2B praktycznie wszystko – zależy od postanowień zawartych w umowie. Strony mają bowiem dowolność przy kształtowaniu postanowień umowy o zakazie konkurencji.

Zasada swobody umów przy zakazie konkurencji

Dowolność nie oznacza jednak, że zleceniodawca może ustalić zbyt szeroki katalog działań uznanych za konkurencyjne np. zakaz wzięcia udziału w rekrutacji prowadzonej przez inną firmę. Niedopuszczalne są również inne postanowienia jak np. wprowadzenie 20 letniego okres trwania zakazu – choćby przy ustanowieniu wynagrodzenia na czas jego trwania.

Takie postanowienia nie mieściłyby się bowiem w granicach swobody umów uregulowanej w art. 3531 kodeksu cywilnego i mogłoby zostać unieważnione lub zmienione mocą orzeczenia sądowego. Z punktu widzenia interesów „pracownika”, o ile w jego umowie musiałby się znaleźć zakaz konkurencji, powinien on dążyć do albo jak najwęższego określenia jego zakresu albo – co może być dość zaskakujące – do jak najszerszego jego określenia, dzięki czemu „pracownik” mógłby potem dążyć do unieważnienia takiego zakazu – drugie rozwiązanie jest jednak dość ryzykowne, w związku z brakiem stuprocentowej gwarancji powodzenia takiego działania.

Odpowiedzialność za złamanie zakazu konkurencji

Kolejną istotną kwestią przy pracy jednocześnie na kliku etatach na podstawie umów b2b jest wysokość odpowiedzialności za złamanie zakazu konkurencji. Musisz pamiętać, że oprócz pogorszenia relacji ze zleceniodawcą (szczególnie w przypadku overemploymentu) rezultatem złamania zakazu mogą być również konsekwencje finansowe.

Nawet jeśli wydawać by się mogło, że konstrukcja zakazu jest na tyle wąska, że nie powinno nam grozić jego naruszenie, czasem nie jesteśmy w stanie przewidzieć pewnych sytuacji lub interpretacji sądu poczynionych podczas ewentualnego postępowania sądowego.

W związku z powyższym, warto aby odpowiedzialność nie została określona nazbyt wysoko. Często bowiem, firmy dążą do wprowadzenia do umów b2b wysokich kar umownych, które mogą okazać się bardzo bolesne w przypadku zakwalifikowania działań „pracownika” jako działań konkurencyjnych.

Czas pracy

Łączenie kilku etatów wymaga również odpowiedniego uregulowania postanowień dotyczących czasu pracy. Należy unikać konkretnego określania czasu pracy na rzecz samodzielnego dysponowania czasem swojej pracy i przyjęcia modelu czasu pracy zbliżonego do zadaniowego.

Najlepszym przykładem postanowień których w miarę możliwości należy unikać są te ustanawiające konkretny czas pracy lub pozostawania w gotowości np. w standardowych godzinach w dni robocze od 9-17. Łatwo zauważyć, że rodziłoby to bowiem ryzyko m. in w przypadku komunikacji z zespołami w nagłych sytuacjach.

Przy negocjowaniu umowy warto zatem zwrócić szczególną uwagę na zasady i organizację czasu pracy choćby w kontekście cotygodniowych spotkań podsumowujących pracę.

Podzlecanie zadań

Kilka etatów na raz może niejednokrotnie generować potrzebę wsparcia w wykonywaniu zadań w najbardziej intensywnych okresach prac. Niejednokrotnie zdarza się jednak, że zleceniodawcy blokują taką możliwość w umowie. Kolejną istotną kwestią na którą chcę zwrócić Twoją uwagę jest zatem sprawdzenie umowy pod kątem postanowień dotyczących podzlecania i podwykonawstwa oraz ewentualna modyfikacja postanowień umowy w tym zakresie.

Przetwarzanie danych osobowych

Praca na kilka etatów to również przetwarzanie danych osobowych podlegających pod różnych administratorów danych osobowych. W tym kontekście – oprócz czegoś tak oczywistego jak ryzyko omyłkowego przesłania plików zawierających dane osobowe do innego administratora, należy zwrócić uwagę na korzystanie ze sprzętów i serwerów jednego administratora i przetwarzania na nich danych podlegających pod innego administratora. Stanowiłoby to bowiem naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych i rodziłoby ryzyko nałożenia sporych kar finansowych.

Podsumowanie

Jak widzisz, niektóre postanowienia umowy mogą w całości storpedować Twoje plany związane z pracą dla kilku zleceniodawców i narazić Cię na ryzyko poniesienia sporych kosztów dodatkowych, które niejednokrotnie mogą przekroczyć korzyści z pracy na kilka etatów. Pamiętaj aby każdorazowo dokładnie przeanalizować umowę którą podpisujesz oraz w razie potrzeby, dla uzyskania większej pewności, zwrócić się o pomoc do prawnika IT, który z pewnością, indywidualnie określi najważniejsze kwestie, które stworzą prawne ramy Twojej pracy.

Negocjujesz umowę B2B z Klientem i potrzebujesz wsparcia prawnika? Napisz do mnie!