Umowa B2B – na czym polega i jakie są jej wady i zalety?

Ponad połowa specjalistów z branży IT wybiera współpracę na podstawie umowy B2B. Świadomie rezygnują oni z umowy o pracę, licząc na dużą swobodę w wykonywaniu obowiązków oraz wysokie wynagrodzenia. Czy rzeczywiście słusznie? Na czym polega umowa B2B i czy takie rozwiązanie się opłaca?

Na czym polega umowa B2B i kto może ją zawrzeć?

W odróżnieniu od umowy o pracę, kontrakt B2B jest nawiązywany między dwoma przedsiębiorcami – w przypadku sektora IT będzie nim najczęściej software house oraz samodzielny specjalista, np. programista, grafik lub tester.

Decydując się na współpracę B2B strony rezygnują z poddania łączącej ich relacji pod kodeks pracy. Treść stosunku prawnego określają w takiej sytuacji przepisy kodeksu cywilnego oraz sama umowa. Znika relacja pracodawca-pracownik, ponieważ strony współdziałają ze sobą na równych prawach.

W określonych okolicznościach model zatrudnienia na podstawie B2B będzie opłacalnym rozwiązaniem. Podmiot korzystający z usług specjalisty zyskuje wykwalifikowanego profesjonalistę, ale jednocześnie nie musi odprowadzać za niego składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a także przyznawać typowo pracowniczych przywilejów, jak np. urlop wypoczynkowy lub macierzyński. Ze względu na brak dodatkowych kosztów (ubezpieczenie, badania, szkolenie BHP) firmy przeznaczają na wynagrodzenia wyższe kwoty.

Z kolei specjalista zyskuje swobodę w wykonywaniu swoich obowiązków, ponieważ co do zasady nie jest związany z konkretnym miejscem pracy. Najczęściej ma też możliwość świadczenia usług na rzecz kilku podmiotów jednocześnie, co wiąże się z większymi zarobkami.

Przeanalizuję Twoją umowę B2B w 1 dzień roboczy

Jako radca prawny specjalizujący się w prawie IT oraz umowach IT najczęściej spotykam się z zapytaniami dotyczącymi analizy umowy B2B z tego właśnie sektora.

Sytuacja w większości przypadków wygląda następująco: specjalista IT chce zmienić pracę, po rozmowie rekrutacyjnej otrzymuje więc wzór umowy stosowany przez konkretną firmę, która ma być zleceniodawcą, i szuka pomocy w analizie tej umowy.

Koszt analizy umowy B2B to ekwiwalent 2 godzin mojej pracy. W efekcie otrzymasz uwagi do umowy B2B oraz możliwość konsultacji telefonicznej w ich zakresie. Ewentualne wprowadzenie konkretnych zmian lub wsparcie Cię w negocjacjach umowy z Klientem/pracodawcą wymaga osobnej wyceny. Analiza takiej umowy B2B trwa 1 dzień roboczy.

Co jest mi potrzebne do analizy Twojej umowy B2B?

1. Dodaj poniższy produkt do koszyka, podaj wszystkie wymagane dane do faktury/rachunku, opłać zamówienie online w wygodnej dla Ciebie formie.
2. Po otrzymaniu potwierdzenia zamówienia, w odpowiedzi, prześlij do mnie wzór umowy B2B w pliku otwartym (plik Word, Google Docs) wraz z ewentualnymi pytaniami (lukasz@umowywit.pl)
3. Poczekaj na analizę umowy B2B, otrzymasz ode mnie pisemne uwagi do umowy – opis największych ryzyk i sposobów na ich ograniczenie oraz odpowiedzi na dodatkowe pytania, jeśli jakieś zostały zadane.
4. Po otrzymaniu analizy masz możliwość wyjaśnienia treści analizy telefonicznie lub mailowo.

Jeśli przed zamówieniem pojawią się jakieś dodatkowe pytania, napisz do mnie na lukasz@umowywit.pl.

Umowa B2B a stosunek pracy. Czy można zakwestionować umowę B2B?

Formułując umowę B2B strony są ograniczone jedynie przez zasadę swobody umów wyrażoną w art. 3531 k.c. Należy jednak zachować ostrożność, aby przez stosowanie nadmiernie rygorystycznych postanowień nie doszło do fikcyjnego zawarcia B2B tam, gdzie w rzeczywistości powinien pojawić się stosunek pracy.

Definicja stosunku pracy znalazła się w art. 22 k.p. i obejmuje:

• wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy;
• wykonywanie pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę;
• obowiązek zapłaty wynagrodzenia.

W umowie B2B nie mogą wystąpić pierwsze dwa z wymienionych elementów. Jeżeli więc strony umówią się, że specjalista musi pracować z siedziby firmy przez 40 godzin w tygodniu i w określonych godzinach, które w razie nieobecności musi odpracować, w rzeczywistości strony zawierają ze sobą umowę o pracę, a nie B2B.

W rezultacie pracownik będzie uprawniony do wystąpienia z pozwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Jeżeli uda mu się uzyskać korzystny wyrok pracodawca nie tylko będzie musiał z nim zawrzeć umowę o pracę, ale też zapłacić składki ZUS za sporny okres oraz udzielić zaległego urlopu lub wypłacić z tego tytułu ekwiwalent.

Może pojawić się konieczność dopłaty podatku dochodowego. Jak w takim razie sformułować umowę B2B, aby nie została ona zakwestionowana i spełniała swoją funkcję?

Jakie elementy powinna zawierać umowa B2B?

Duża swoboda przy zawieraniu umów B2B powoduje, że trudno o wskazanie jednego, uniwersalnego wzoru takiego kontraktu B2B. Jakie klauzule pojawiają się w niej jednak najczęściej?

Oznaczenie stron umowy B2B

Podstawowym elementem jest oczywiście oznaczenie stron umowy. Będzie to firma korzystająca z usług specjalisty, który prowadzi działalność gospodarczą, niezależnie od jej formy (najczęściej będzie to JDG, rzadziej jednoosobowa spółka kapitałowa).Po drugiej stronie występuje zwykle indywidualny przedsiębiorca.

Przedmiot współpracy i warunki świadczenia usług B2B

Kolejnym kluczowym elementem jest sprecyzowanie przedmiotu współpracy oraz warunków jej wykonywania. W przypadku branży IT będzie to zwykle wskazanie konkretnych czynności, np. pisanie kodu źródłowego w oparciu o wytyczne dostarczone przez zamawiającego lub przeprowadzania testów penetracyjnych systemu. Należy uważać, aby nie narzucić obowiązku wykonywania czynności pod kierownictwem innej osoby. W tym miejscu strony powinny wskazać też:

• w jaki sposób przedsiębiorca będzie dostarczał wyniki swojej pracy (np. mailowo, w chmurze);
• na jakich warunkach będzie przebiegał kontakt z zamawiającym;
• w jakich terminach będą realizowane kolejne działania.

Sposób i forma wynagrodzenia w umowie B2B

Jeżeli chodzi o model wynagrodzenia w praktyce można spotkać się z kilkoma rozwiązaniami. Model Fixed Price polega na ustaleniu stałego wynagrodzenia, które będzie wypłacane przedsiębiorcy w zamian za świadczenie usług z częstotliwością wskazaną w umowie.

Jego przeciwieństwem jest model Time&Material, który przewiduje wysokość wynagrodzenia opartą o faktycznie wykonaną pracę. W obu przypadkach wynagrodzenie jest wypłacane na podstawie prawidłowo wystawionej faktury.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony umowy wypracowały model pośredni tym bardziej, że w przypadku umów B2B nie stosuje się przepisów dotyczących częstotliwości wynagrodzenia czy też jego minimalnej wysokości.

Formą wynagrodzenia najczęściej będzie przelew na wskazany numer rachunku bankowego. Warto pamiętać, że coraz więcej firm w początkowym stadium swojego rozwoju decyduje się na wdrożenie planu ESOP (ang. Employee Stock Option Plan).

To rozwiązanie polegające na przyznaniu pracownikom lub współpracownikom udziałów albo akcji danej spółki. ESOP może być wykorzystany jako uzupełnienie tradycyjnego wynagrodzenia zwłaszcza wtedy, gdy firma nie posiada jeszcze środków na zatrudnienie i utrzymanie przy sobie profesjonalistów.

Umowa o zachowaniu poufności (NDA)

Kolejnym elementem często spotykanym w kontraktach między przedsiębiorcami w branży IT są umowy NDA. Wynika to z faktu, że podmioty świadczące usługi często wchodzą w posiadanie informacji o istotnym znaczeniu dla firmy, jak np. kody źródłowe programów, kompilacje kolejnych wersji czy changelogi kolejnych poprawek. Elementy, jakie powinny znaleźć się w NDA to przede wszystkim:

• określenie informacji uznanych za poufne – należy określić je maksymalnie precyzyjnie, najlepiej ze wskazaniem konkretnych dokumentów, receptur, wersji kodu źródłowego i dokumentacji technicznej; należy unikać ogólnikowych stwierdzeń, jak dokumentacja techniczna lub prawna;
• zdefiniowanie standardów poufności – strony powinny umówić się co do minimalnych działań jakie należy podjąć, aby można było uznać, że dane są należycie zabezpieczone; dzięki temu zlecający wie, kiedy może wystąpić z roszczeniem przeciwko naruszycielowi, a przedsiębiorca ma jasną sytuację dotyczącą dopuszczalności wykorzystania informacji;
• określenie pojęcia naruszenia zakazu poufności – umowa NDA powinna jednoznacznie określać jakie działania należy podjąć, aby można było je uznać już za naruszające zakaz;
• czas trwania NDA – obowiązek zachowania poufności zazwyczaj jest ograniczony czasowo, choć może rozciągać się na okres po zakończeniu współpracy między stronami; umowy bezterminowe uważa się za nieważne;
• sankcja za naruszenie zakazu ujawniania informacji – najczęściej karą za sprzeczne z umową ujawnienie danych będzie kara umowna lub możliwość rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia (jeżeli umowa taki okres przewiduje).

Umowy NDA są szczególnie popularne w przedsiębiorstwach bazujących na innowacyjnych technologiach i rozwiązaniach. Chętnie sięgają po nie m.in. startupy i software house’y.

Zamów wzór umowy NDA!

Zakaz konkurencji w umowie B2B

Obok obowiązku zachowania poufności typową klauzulą w umowie B2B (lub odrębną umową) jest zakaz konkurencji. Jego istota polega na ograniczeniu możliwości przedsiębiorcy do podejmowania działań, które mogłyby osłabić pozycję zamawiającego na rynku. Podobnie jak przy NDA należy tutaj pamiętać o wskazaniu w umowie o zakazie konkurencji:

• na czym ma polegać działalność konkurencyjna;
• jak długo i na jakim terytorium obowiązuje zakaz;
• jakich form prawnych dotyczy powstrzymanie się od działań konkurencyjnych;
• jakie sankcje grożą za naruszenie zakazu konkurencji.

Określenie przedmiotowego i terytorialnego zakazu konkurencji jest bardzo ważne. Strony mogą umówić się, że przedsiębiorca nie będzie świadczył analogicznych usług na rzecz podmiotów działających w tym samym sektorze, co zlecający. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2010 r., sygn. II PK 134/10, w którym wskazano, że zakaz konkurencji musi być wystarczająco sprecyzowany, a także pozostawać w związku z PKD kontrahenta. Nie można zobowiązać drugiej strony umowy o zakazie konkurencji do tego, że nie będzie wykonywała działalności niezwiązane z aktywnością biznesową drugiej strony.

Odpłatność w przypadku kontraktów B2B uznaje się za fakultatywną (w przeciwieństwie do zakazu konkurencji w prawie pracy), choć zwykle strony się na nią decydują, aby nie narazić się na zarzut działania sprzecznie z zasadami współżycia społecznego.

Należy zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do zakazu konkurencji z kodeksu pracy, w przypadku relacji między podmiotami równorzędnymi przepisy nie wprowadzają żadnych ograniczeń co do treści takiego porozumienia, a jedyne ograniczenia wynikają z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa oraz orzecznictwa.

Zamów wzór umowy o zakazie konkurencji!

Dodatkowe klauzule w umowie B2B

Obok standardów, które zwykle pojawiają się w większości umów o współpracę, strony mogą umieścić mniej typowe rozwiązania. Dobrym przykładem jest np. wprowadzenie kwotowego ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy albo możliwość skorzystania z pomocy „zastępcy” na czas choroby lub wyjazdu. Obie klauzule zabezpieczają interesy wykonawcy.

Jak wypowiedzieć umowę B2B?

Umowa B2B zawarta w reżimie swobody kontraktowej może być rozwiązana na jeden z kilku sposobów. Przede wszystkim strony zawsze mogą zawrzeć porozumienie o zakończeniu współpracy, która ustaje we wskazanym przez nie dniu.

W przypadku umów zawartych na czas nieokreślony w kontrakcie zwykle wprowadza się okresy wypowiedzenia, np. 1- lub 2-miesięczny. W takiej sytuacji umowa ulega rozwiązaniu wraz z jego upływem.

Umowy zawarte na czas oznaczony z założenia mają służyć petryfikacji stosunku prawnego. W praktyce oznacza to, że co do zasady nie można rozwiązać ich wcześniej, chyba że umowa przewiduje taką możliwość. Warto jednak zadbać, aby katalog takich sytuacji był maksymalnie precyzyjny i nie pozostawiał pola do interpretacji.

Od wypowiedzenia umowy trzeba odróżnić rozwiązanie kontraktu bez zachowania terminów wypowiedzenia. Takie „zerwanie” współpracy zwykle przewiduje się na wypadek zawinionego naruszenia drugiej strony umowy.

Więcej informacji na temat wypowiedzeń i rozwiązań umów B2B, znajdziesz w moich wpisach:

• https://umowywit.pl/rozwiazanie-umowy-b2b-w-branzy-it/
• https://umowywit.pl/forma-wypowiedzenia-umowy-o-swiadczenie-uslug/

Zalety umów B2B

Z punktu widzenia przedsiębiorcy główną zaletą umowy B2B jest duża samodzielność działania. Zwłaszcza w sektorze IT popularna jest praca zdalna z dowolnego miejsca. Nierzadko też specjaliści świadczą usługi na rzecz kilku podmiotów równolegle.

Na uwagę zasługuje wyższe wynagrodzenie oraz możliwość zastosowania optymalizacji podatkowej m.in. poprzez wybór formy opodatkowania oraz zastosowanie różnego rodzaju ulg. Należy jednak zwrócić uwagę, że w zależności od formy rozliczania się z fiskusem wachlarz dostępnych preferencji podatkowych będzie odmienny.

Wady umów B2B

Wśród wad umowy B2B warto przede wszystkim wymienić przeniesienie na przedsiębiorcę wszystkich obowiązków związanych z rozliczaniem podatkowym. Indywidualny specjalista musi zarejestrować działalność gospodarczą, opłacać ZUS, wyliczać zaliczki na podatek dochodowy oraz składać deklaracje do urzędu skarbowego w zakresie PIT, a w razie przekroczenia kwoty 200 tysięcy złotych brutto, również VAT. Dodatkowe obciążenia finansowe należy wziąć pod uwagę podczas negocjowania warunków zatrudnienia. Samozatrudnienie wiąże się też z brakiem jakichkolwiek przywilejów pracowniczych.

Umowa B2B pozwala na bardzo dużą elastyczność w określaniu warunków współpracy. Z jednej strony mogą ukształtować stosunek prawny w sposób, który zagwarantuje przedsiębiorcy różnego rodzaju przywileje. Z drugiej strony nadmiernie restrykcyjne postanowienia w umowie spowodują, że swoboda charakterystyczna dla B2B będzie iluzoryczna, a wynagrodzenie nieatrakcyjne.
W razie wątpliwości treść umowy B2B warto skonsultować z kancelarią prawną doświadczoną w obsłudze podmiotów z sektora IT.

Zamów wzór umowy z programistą!

Potrzebujesz wsparcia prawnika? Napisz do mnie!