Czy strona internetowa jest programem komputerowym?

Powszechność dostępu do Internetu i korzystania z zasobów sieciowych powoduje, że strony internetowe stały się swego rodzaju wizytówką przedsiębiorców, którzy planują dotrzeć do szerokiego grona odbiorców. Czy witrynę www można uznać za program komputerowy, a jeśli tak, jakie są tego konsekwencje?

Zamów pakiet umów IT!

Czym jest strona internetowa?

Strona internetowa to zbiór powiązanych ze sobą zasobów, jak tekst, grafika, animacje czy dźwięki udostępnionych pod unikalnym adresem domenowym z poziomu serwera. Jest ona interaktywna w tym sensie, że użytkownik, który ją odwiedzi, ma możliwość podejmowania różnego rodzaju działań w obrębie strony. Takimi działaniami może być np. odwiedzanie kolejnych podstron, pozostawienie komentarza czy dodanie produktu do koszyka sklepu internetowego.

Do powstania strony internetowej niezbędne jest wykonanie prac programistycznych z wykorzystaniem różnego rodzaju technologii webowych, jak chociażby HTML, CSS, PHP, Ruby czy JavaScript. Im budowa strony jest bardziej złożona, tym częściej zachodzi potrzeba łączenia ze sobą poszczególnych technologii.

Struktura strony internetowej składa się z dwóch części. Elementy widoczne dla użytkownika, czyli grafika, tło, przyciski itp. tworzą tak zwany layout. Z kolei „wnętrze” strony internetowej, jej kod źródłowy, określa się jako back-end.

Co to jest program komputerowy?

W polskim porządku prawnym pojęcie programu komputerowego nie zostało zdefiniowane pomimo faktu, że ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych posługuje się tym terminem.

Przedstawiciele doktryny z reguły odwołują się w tym miejscu do definicji programu komputerowego przedstawionej w akcie Copyright Law of the United States (Title 17). Zgodnie z jego treścią – a computer program is a set of statements and instructions to be used directly or indirectly in a computer in order to bring about a certain result. Dokonując tłumaczenia można go więc uznać za zbiór wyrażeń albo instrukcji do wykonania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze w celu wywołania określonego rezultatu.

Program komputerowy – w zależności od stopnia jego indywidualizacji – może, ale nie musi uznany za utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Aby spełniał on definicję utworu, musi być przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, a zatem wyróżniać się nowością i oryginalnością. Nie ma przy tym znaczenie sam fakt jego ukończenia i to, jak szerokie grono osób zapoznało się z rezultatem prac twórcy. Jeżeli program komputerowy zostanie uznany za utwór, korzysta z ochrony prawnoautorskiej na takiej samej zasadzie, jak utwory literackie, zgodnie z art. 74 ustawy o prawie autorskim. Większość programów tworzonych na indywidualne zamówienie będzie jednocześnie utworem. Nie dotyczy to jednak tych aplikacji, które są złożone z gotowych fragmentów kodu, bez udziału pierwiastka twórczego.

Czy strona internetowa jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego?

W judykaturze brakuje jednolitej linii orzeczniczej, która pozwoliłaby odpowiedzieć na pytanie czy strona internetowa jest programem komputerowym i utworem. Pojedyncze orzeczenia odnoszą się do koncepcji zbiorowego utworu informatycznego.

Przedstawiciele doktryny skłaniają się ku temu, aby za utwór uznać strony internetowe wykonane za pomocą języków programowania pozwalających na twórcze tworzenie kodu źródłowego, jak np. JavaScript. Wykorzystanie webowych technologii HTML czy CSS, które bazują – odpowiednio – na opisie znaczników lub arkuszach stylów raczej skłania ku wnioskowi, że witryna utworem nie jest.

Niezależnie od powyższych rozważań warto zaznaczyć, że poszczególne elementów współtworzące stronę internetową od strony graficznej mogą być objęte niezależnymi prawami autorskimi twórcy. Będzie to np. tekst stworzony przez copywritera czy grafika zaprojektowana przez agencję marketingową. Nie ma przy tym znaczenia na jakim języku (lub językach) została oparta witryna.

Z reguły prawa autorskie do tych składowych będą skupiały się w rękach właściciela strony internetowej. Jeżeli jednak zostały wygenerowane przez maszynę, np. algorytm ChatGPT czy Midjourney, prawa autorskie do nich nie powstaną.

Jakie konsekwencje wynikają z uznania strony internetowej za program komputerowy będący utworem?

Uznanie strony internetowej za utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim pociąga za sobą daleko idące konsekwencje. Przede wszystkim powoduje powstanie autorskich praw osobistych odzwierciedlających więź twórcy z utworem, ale także autorskich praw majątkowych, definiowanych przez monopol na wykorzystanie utworu na wszystkich polach eksploatacji. O ile twórca może rozporządzać prawami autorskimi majątkowymi poprzez zawarcie umowy licencji lub przeniesienie tych praw, nie ma możliwości przeniesienia praw autorskich osobistych (choć może zobowiązać się do ich niewykonywania).

Wraz z powstaniem praw autorskich twórca zyskuje możliwość skorzystania z przysługujących mu roszczeń służących obronie swojego interesu.

Niezależnie od kwestii procesowych, kwalifikacja strony internetowej jako programu komputerowego powoduje, że zastosowanie znajdują regulacje szczególne z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dotyczące przede wszystkim:

• pierwotnego nabycia utworu przez pracodawcę (art. 74 ust. 3 ustawy);
• zakresu autorskich praw majątkowych do programu komputerowego (art. 74 ust. 4 ustawy);
• wyłączenia konieczności uzyskania zgody uprawnionego do korzystania z utworu (art. 75 ustawy).

Ustalenie czy strona internetowa jest programem komputerowym, a szerzej, utworem w rozumieniu prawa autorskiego ma doniosłe znaczenie dla jej twórców. Przyznanie witrynie, a przynajmniej jej części, statutu utworu znacząco wzmacnia pozycję uprawnionego podmiotu wyposażając go w narzędzia służące do dochodzenia swoich praw.

Potrzebujesz wsparcia prawnika IT? Napisz do mnie!