Ochrona prawnoautorska programu komputerowego
Z perspektywy twórcy niezwykle istotne jest zabezpieczenie się przed bezprawnym bądź nieprawidłowym wykorzystywaniem oprogramowania przez inne podmioty. W polskim prawie programy komputerowe – jako utwór – podlegają ochronie na podstawie ustawy o prawie autorskim, która to określa szczególne zasady w tej kwestii.
Program komputerowy jako utwór prawa autorskiego
Przede wszystkim, aby oprogramowanie było chronione, musi spełniać przesłanki utworu, tj. być przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. W konsekwencji nie każda część programu i nie każdy program będą podlegały przepisom prawa autorskiego. Zgodnie z art. 74 prawa autorskiego idee i zasady, które stanowią podstawę jakiegokolwiek elementu oprogramowania, w tym podstawę łączy, nie podlegają ochronie.
Należy zwrócić uwagę, że przepisy prawa autorskiego nie definiują pojęcia programu komputerowego, co zdaje się stanowić słuszny zabieg – przy tak gwałtownym rozwoju technologicznym definicja mogłaby się szybko zdezaktualizować, co z kolei pociągałoby za sobą znaczne problemy prawne.
Ustawa określa katalog autorskich praw majątkowych, które przysługują twórcy oprogramowania. Są to prawa do: 1) zwielokrotniania programu, 2) wprowadzania zmian oraz 3) rozpowszechniania, w czym zawiera się uprawnienie np. do udzielenia licencji czy przeniesienia autorskich praw majątkowych (mówiąc ogólniej – do wprowadzenia do obrotu gospodarczego).
Prawa autorskie do programu komputerowego stworzonego przez pracownika
W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że w sytuacji, w której to pracownik danego podmiotu stworzył oprogramowanie, autorskie prawa majątkowe z zasady przysługują pracodawcy, chyba że strony uregulowały to inaczej w umowie. Dotyczy to jednak jedynie stosunku pracy. W przypadku zatrudnienia na innej podstawie, np. B2B czy umowy zlecenia, konieczne jest przeniesienie autorskich praw majątkowych w drodze umowy – w przeciwnym razie prawa te zostaną przy programiście.
Co istotne, dla skutecznego przeniesienia autorskich praw majątkowych konieczne jest zawarcie umowy w drodze pisemnej, tj. w formie fizycznego dokumentu z własnoręcznymi podpisami. W przypadku niezachowania takiej formy przeniesienie będzie nieskuteczne, a co za tym idzie, software house nie będzie mógł swobodnie dysponować tymi prawami.
Twórcy przysługują także osobiste prawa majątkowe do oprogramowania, tj. np. prawo do oznaczenia programu swoim nazwiskiem lub pseudonimem. Zgodnie z polskim prawem takich praw nie można się zrzec – zawsze pozostają one przy twórcy. W związku z tym dobrą praktyką jest umowne zobowiązanie programisty do niewykonywania przez niego osobistych praw autorskich.
Czym różni się udzielenie licencji od przeniesienia autorskich praw majątkowych?
Decyzja pomiędzy udzieleniem licencji a przeniesieniem praw jest bardzo ważna z punktu widzenia konsekwencji dla twórcy / właściciela autorskich praw majątkowych. W jednej i drugiej sytuacji istotne jest jednak opisanie w umowie pól eksploatacji, tj. określenia czynności, dla których udzielana jest licencja czy dokonywany jest transfer praw. Przesądza to o tym, w jaki sposób licencjobiorca/nabywca będzie mógł korzystać z praw będących przedmiotem umowy.
W przypadku przeniesienia autorskich praw majątkowych twórca
/ właściciel programu komputerowego traci do niego prawa na wskazanych w umowie polach eksploatacji. Nie może on już więc w przyszłości dysponować nim w postaci „ponownego” przeniesienia ich na inny podmiot czy udzielenia licencji.
Licencja stanowi natomiast uprawnienie innego podmiotu do korzystania z oprogramowania na określonych polach eksploatacji. W tej sytuacji nie dochodzi do bezpowrotnej utraty autorskich praw majątkowych. Licencja udzielana jest na czas określony lub bezterminowo, jednak z możliwością jej wypowiedzenia na podstawie postanowień umowy lub przepisów prawa autorskiego.
W obrocie handlowym w przeważającej liczbie mamy do czynienia z licencją niewyłączną, która to może zostać udzielona wielu podmiotom. Wyróżniamy jednak także licencje wyłączną – w tym przypadku nie jest możliwe udzielenie licencji na tych samych polach eksploatacji innym osobom trzecim.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby w ramach jednej umowy do pewnej części oprogramowania przenieść autorskie prawa majątkowe, a do pozostałej, którą nadal chcemy rozporządzać (np. oprogramowanie standardowe wykonawcy), udzielić licencji.
Chciałbyś skorzystać z mojego wsparcia?
Napisz do mnie!
Administratorem danych osobowych jest Linke Kulicki Education sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Ogrodowa 31 / lok. 54, 00-893 Warszawa, NIP 1182211564, KRS 0000852943 („Administrator”). Pana/Pani dane będą przetwarzane w celach marketingowych oraz w celu przekazywania Pani/Panu informacji handlowych drogą elektroniczną. Pana/Pani dane zostaną usunięte po odwołaniu zgody lub po zakończeniu prowadzenia działań marketingowych lub wysyłki informacji handlowych przez Administratora. Pana/Pani dane będą powierzane podmiotom trzecim na podstawie stosownych umów powierzenia przetwarzania danych osobowych w celu przechowywania danych osobowych na serwerze, skrzynce pocztowej oraz korzystania z usług wsparcia IT. Podstawą przetwarzania danych jest zgoda. W związku z przetwarzaniem danych osobowych ma Pan/Pani prawo do dostępu do swoich danych, sprostowania danych osobowych, usunięcia danych osobowych, wniesienia sprzeciwu, przenoszenia danych, ograniczenia przetwarzania, odwołania zgody, dostępu do informacji jakie dane Administrator przetwarza, złożenia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Przedmiotowe uprawnienia można zrealizować poprzez kontakt z Administratorem na adres e-mail: biuro@linkekulicki.pl. Pani/Pana dane będą przekazywane poza UE oraz nie będą wykorzystywane do zautomatyzowanego podejmowania decyzji ani profilowania. Administrator potrzebuje Pana/Pani Danych Osobowych aby zrealizować wskazany cel przetwarzania, podanie danych osobowych jest dobrowolne jednak w przeciwnym wypadku podane cele nie będą mogły być zrealizowane.
