Zabezpieczenie wykonania umowy wdrożeniowej. Poradnik dla software house’ów #19

Każdej ze stron umowy wdrożeniowej zazwyczaj zależy na tym aby realizowany projekt się udał. Powodzeniem projektu w tym wypadku jest podpisanie przez zamawiającego końcowego protokołu odbioru i zapłata całości wynagrodzenia wykonawcy. W klasycznych umowach wdrożeniowych stosuje się jednak różnego rodzaju zabezpieczenia. Większość z nich wymagana jest przez zamawiającego, jednak są i takie, które powinny zwrócić uwagę wykonawców.

Oczywiście poprzez zabezpieczenie prawnicy najczęściej rozumieją takie instrumenty jak wystawienie weksla lub przedstawienie gwarancji bankowej. W branży IT jest to jednak niezwykle rzadka sytuacja. Do kwestii zabezpieczenia można podejść także czysto organizacyjnie a nie jedynie poprzez wystawianie zabezpieczeń w formie jakiegoś dokumentu.

Artykuł jest częścią serii dotyczącej umowy wdrożeniowej, poniżej znajdziesz odnośniki do pozostałych wpisów. Jeśli, któryś z artykułów nie jest jeszcze podlinkowany, oznacza to, że wpis dotyczący tego zagadnienia pojawi się na blogu w najbliższej przyszłości.

Rozliczenie częściowe

Z punktu widzenia wykonawcy rozliczanie częściowe może być traktowane jako rodzaj zabezpieczenia. Dzięki rozliczeniom zaraz po wykonaniu każdego etapu wykonawca zapewnia sobie płynność finansową i nie musi “kredytować” zamawiającego.

Odpowiedzialność za powodzenie projektu jest wtedy niejako rozłożona na dwa podmioty. Zamawiający przy płatnościach częściowych zwykle bardziej angażuje się w projekt. Z drugiej strony, jeśli np. w połowie projektu dojdzie do sporu to z punktu widzenia wykonawcy, lepiej jest się bronić (lub atakować), posiadając już część należnego wynagrodzenia.

Zamów wzory umów IT!

Depozyt kodu źródłowego

Kolejnym rodzajem zabezpieczenia jest złożenie kodu źródłowego do depozytu. Takie rozwiązanie często proponują zamawiający. Jest to zabezpieczenie na wypadek gdyby dostawca danego programu komputerowego np. zakończył działalność, ogłosił upadłość lub odmówił usunięcia awarii.

Depozyt taki można ustanowić np. w banku lub u notariusza. Depozyt powinien być ustanowiony na podstawie umowy depozytowej, która jasno wskaże kiedy taki depozyt może być wydany zamawiającemu.

Z punktu widzenia zamawiającego warto zwrócić uwagę na to, że niewystarczające jest złożenie nośnika (np. dysku przenośnego) zawierającego jedynie kod źródłowy. Do depozytu musi być złożona także dokumentacja kodu źródłowego oraz wszelkie dane umożliwiające kompilację kodu źródłowego. 

Kary umowne

Bardzo popularnym rozwiązaniem stosowanym przez zamawiających w umowach wdrożeniowych są kary umowne. Zgodnie z Kodeksem cywilnym można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (art. 483 KC). Kary umowne najbezpieczniej jest ustalać kwotowo lub poprzez wskazanie wzoru i podstawy wyliczania takiej kary. 

“Jeżeli strony nie ustalą w umowie wprost kwoty kary umownej, to powinny wprowadzić taki miernik jej wyliczenia, aby chodziło jedynie o dokonanie w przyszłości (gdy zajdą przesłanki naliczenia tej kary) działania o charakterze wyłącznie arytmetycznym, bez konieczności ustalenia podstawy, od której będzie uzależniona wysokość kary umownej. W przeciwnym razie postanowienie umowne będzie nieważne, jako sprzeczne z art. 483 § 1 KC” (wyrok SN z dnia 3 października 2019 r., I CSK 280/18).

Kara umowna nie może być także naliczana bez limitu.

“Nie określenie w umowie końcowego terminu naliczania kar umownych ani ich kwoty maksymalnej, prowadzi do obciążenia zobowiązanego tym świadczeniem w nieokreślonym czasie, a więc w istocie tworzy zobowiązanie wieczne, niekończące się. Takie ukształtowanie zobowiązania zapłaty kary umownej, nie spełnia należącego do jego istoty wynikającego z art. 483 § 1 k.c. wymagania określenia sumy pieniężnej podlegającej zapłacie w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego. Wymóg ten jest spełniony, gdy strony z góry określają wysokość kary umownej, albo gdy w treści umowy wskazują podstawy do definitywnego określenia jej wysokości” (wyrok SN z dnia 22 października 2015 r., IV CSK 687/14).

Przykłady kar umownych stosowanych przez zamawiających:

1. kara za odstąpienie od umowy z winy wykonawcy,
2. kara za opóźnienie lub zwłokę,
3. kara za opóźnienia w realizacji warunków SLA,
4. kara za brak konkretnego pracownika po stronie wykonawcy. 

Moment przeniesienia autorskich praw majątkowych

Klauzula przeniesienia autorskich praw majątkowych rzadko wykorzystywana jest do zabezpieczenia interesów wykonawcy. Podchodzi się do niej czysto technicznie. Natomiast wykonawca może ją skonstruować z korzyścią dla siebie zabezpieczając wypłatę wynagrodzenia.

Klauzula przeniesienia autorskich praw majątkowych powinna oznaczać moment ich przeniesienia z wykonawcy na zamawiającego. Wykonawca powinien dążyć do tego aby tym momentem był moment zapłaty wynagrodzenia. Zamawiającemu zależy na tym aby szybko zacząć komercyjnie wykorzystywać stworzony program komputerowy. Zwiększa to prawdopodobieństwo terminowej płatności wynagrodzenia lub jego części.

Zabezpieczenie w umowach wdrożeniowych w reżimie prawa zamówień publicznych

Jeśli umowa wdrożeniowa zawierana jest przez podmiot publiczny na podstawie przepisów prawa zamówień publicznych to możesz spodziewać się także bardziej standardowych zabezpieczeń.

Przykładowo umowa może zobowiązywać wykonawcę do ustanowienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości konkretnej procentowej wysokości ceny zaoferowanej w postępowaniu poprzedzającym zawarcie Umowy.

Zabezpieczenie wnoszone jest zazwyczaj w formie pieniężnej lub gwarancji bankowej. Zamawiający w takim wypadku musi zwrócić/zwolnić zabezpieczenie w konkretnym terminie po odbiorze przedmiotu umowy wdrożeniowej. Zwrot może odbywać się także okresowo. 

Zamów wzory umów IT!

Potrzebujesz wsparcia prawnego?
Napisz do mnie!